|
Tartışma gecen yaz eski bir FLN militanı Louisette Iglarhiz’in Le Monde Gazetesi’ne verdiği mülakatla başladı. Lila diye anılan ve bugün 64 yaşında olan FLN militanı Fransız ordusu tarafından yakalandığında 20 yaşındaymış. Lila aylarca maruz kaldığı işkenceyi, annesinin gözleri önünde en küçük evladının nasıl öldürüldüğünü anlatmak için konuşmadığını da söyledi. Onun amacı kendisini işkenceden kurtaran adinin Richaud olduğunu söylediği bir Fransız-asker doktoru bulmaktı. Lila’nin Le Monde’da çıkan beyanlarından bir gün sonra bu defa bir general konuştu. 94 yaşındaki Generale Jacques Massu Cezayir’de “Düzenin kurulması”, “FLN militanlarının terör eylemlerinin bastırılması” adına donemin savunma bakanı Maurice Bourgès Maunoury’den “her çeşit aracı kullanabilirsin” diye sözlü yetki aldığını anlattı. Massu Fransa’nın Cezayir dosyasını açması gerektiğini savunurken, “Savaş işkenceyi meşru kılmaz. Cezayir’de işkence genelleştirilmedi sadece; kurumsallaştırıldı da... Bunu düşündükçe harap oluyorum, yıkılıyorum” diye konuştu ...Generale Massu Lila’nin aradığı doktorun da haberini verdi: Çok büyük bir hümanistti diye tanımladığı doktor Richaud’nun birkaç yıl önce öldüğünü söyledi.
Lila’nin tanıklığı ve Massu’nun itiraflarıyla ortak hafızası harekete gecen Fransa’da Cezayir ve işkence tartışmaları aylardır sıklıkla gündeme taşınıyordu zaten. Ancak son olarak General Ausaresses’in kitabı Fransızları sarstı. Ausaresses, Gereneral Massu’nun tersine Cezayir’deki işkence olaylarına sahip çıkıyor. Ausarresses’in peşinden Cumhurbaşkanı Jacques Chirac 83 yaşındaki generalin cezalandırılmasını ve kendisine verilen Legion d’honneur nişanın da geri alınmasını istedi. Nisan ayında Cezayir’e ilişkin adli, askeri, polisiye butun arşivlerin açılarak ilgilenenlere kolaylık sağlanması konusunda butun bakanlıklara genelge gönderen Basbakan Lionel Jospin’e karşılık sosyalist parti genel başkanı François Hollande Fransa’nın Cezayir’den Özür dilemesi gerektiğini açıkladı. Sağda ve solda pekçok siyasi Özür dilemek konusunda lehte ve aleyhte görüş bildirdi.
Fransa’da yüzlerce kitap, film var Cezayir konusunda. Tarihçilere gazete arşivlerine göre işkence uygulaması Fransız Ordusu tarafından başlatılmadı Cezayir’de. 1954’ten, yani milliyetçi başkaldırı başlamadan önce de işkence Fransız polisi tarafından sıkça uygulanıyordu. Yine donemin tanıklarına ve Tarihçilere göre, en şiddetli ve yaygın kullanıldığı donem 1957’de sosyalist hükümetin Cezayir’in başkentinde orduya Düzenin sağlanması için “özel güçler” verilmesine ilişkin kanunu oylamasıyla başladı. Ausarresses’in detaylarıyla anlattığı ve fazladan sahip çıktığı işkence uygulamalarına dair itiraflarının siyasi otoriteyi bu kadar rahatsız etmesinin en önemli nedeni Liberation Gazetesi’nin başyazısında da ifade edildiği üzere “Cezayir ve işkence olaylarının böylece teyit edilmesi” değil. Onun tanıklığının ardından artık bu olayın siyasi sorumlularının tespit edilmesi gereği... bugün hala yasayan siyasetçilerden, 4. cumhuriyeti yıkan Cezayir Savaşı konusunda kim ne biliyorsa, kim bihaber görünüyorsa, kim hoşgördüyse ortaya çıkarılmasının istendiği başyazıda, bugüne kadar Fransa’da ve Cezayir’de toplumsal barışı korumak adına kenarda bırakılan bu konunun artık gün ışığına kavuşması gerektiği savunuluyor.
BWA-Liberation Gazetesi’nin yaptığı, bugün yayınlanan ankete göre Fransızların çoğunluğu Cumhurbaşkanı jacques Chirac’ın ve Başbakan Lionel Jospin’in Cezayir’den resmen Özür dilemesini istiyor. işkence emrini verenlerin cezalandırılması gerektiğini savunurken, Cezayir ve işkence konusundaki sorumluluğun dönemin siyasi otoritesi olduğuna inanıyor.
| |
