| | | | Herhalde AB’nin bizden ne istediğinin farkındayız yahu, adamlar 20 yıldır bağıra bağıra anlatıyorlar, Sağır Sultan duydu. İstenenlerin bazıları gerçekleşmesi zor konular da, mesela insan haklarında bile hiç yol alamadık. AB’ye katılma sürecinde ciddiyetimizi ispat edemediğimiz için de, ekonomik olarak “AB üye adayı” statüsünden zerre kadar yararlanamadık.
Asıl acil konu Bakü-Ceyhan. Bizimkiler inşaat gelecek ay başlar, iki seneye bitiririz filan diyorlar, ama petrolün sahibi olan konsorsiyum hala ikna olmuş değil. “Bu hat karlı değil” diye homurdanıyorlar. Doğru, Bakü-Ceyhan ucuz değil. Ama, İran’dan Hint Okyanusu’na açılan bir hat hariç, alternatiflerinden daha ucuz. Son gelişmelerden sonra, ABD’nin İran’a koyduğu ambargoyu kaldırması bence hayal. Kanımca, Batı’lı petrol şirketleri, Türkiye’nin Boğazlar’dan daha fazla tanker geçmesine izin vermeyeceğine ikna olamadı. Bu konuda ciddi bir halkla ilişkiler sorunumuz var.
HÜKÜMETİN İŞİ ÇOK
Son günlerde Bakü-Ceyhan’da Türkiye yararına iki önemli gelişme oldu. Birincisi, “geçiş ülkeleri”, yani Azerbaycan, Gürcistan ve Türkmenistan, gelirin paylaşılması konusunda anlaştılar. Sözleşmeler imzalandı ve parlamentoların onayına sunulmayı bekliyor. İkinci ve çok daha önemli gelişme ise, Hazar Denizi’nde yeni tabii gaz ve petrol rezervleri bulunması. Taşınacak daha fazla petrol ve doğal gaz, Bakü-Ceyhan’ın karlılığının artması demek. Halen, en büyük engel finansman. Boru hattı finanse edilirse, inşaata geçilecek. Bu konuda hükümete çok iş düşüyor. Aynen, road-showlarla Tüpraş’ın ikincil halka arzını destekler gibi lobi ve tanıtım yapmak zorunda. Eğer tezimizi güçlü bir şekilde ortaya koyamazsak, faizlerin yükseldiği bir ortamda finansmanı sağlamak güçleşir, bu da Rusya hattına daha sıcak bakan Batı’lı petrol şirketlerinin ekmeğine yağ sürer.
Bakü-Ceyhan’ın yararı sadece elde edeceğimiz geçiş ücreti veya ucuz petrol değil. Hatta, Orta Asya zenginliklerinin “kapısı” olmak gibi stratejik bir kaygı da değil. Kafkaslar ve Orta Asya tabii olarak Türkiye’nin en büyük ticaret partneri olmaya aday. Bu ülkelerin zenginleşmesi demek, Türkiye’nin dış ticaretinde yeni bir boyut açılması demek. Piyasaların satın alacak bir “hikaye” bulamadığı bir dönemde, Bakü-Ceyhan yeni bir heyecan dalgası da başlatabilir. Acaba Türkiye eline geçen bu fırsatı değerlendirebilecek mi?
SON DÖNEMEÇ
Güzide basınımızın yüksek tepelerinde konuşlanan değerli köşe yazarı ağabeylerimizin çoğunun ortak görüşü, Sn. Demirel’in hikmeti kendinden menkul olduğu, bir kez ortadan çekilince, arkada iz veya boşluk kalmayacağı. Siz öyle sanın, şu Bakü-Ceyhan denilen 21. Yüzyıl’ın en büyük pokerinde son dönemece girdik. Bu dönemde, bu ilişkileri yürüten, Türkmenbaşı ile 16 sorti yapan Sn. Demirel’di. Sn. Sezer’in bu konularda tecrübesi eksik demek yalan olur, çünkü yok. Neyse, belki Sn. Pınar Eliçe yardımcı olur, iyi niyet temsilcimiz olarak Sn. Türkmenbaşı’na göndeririz, hani bir nevi Baltacı-Katerina misyonu gibi düşünüyorum. Yoksa 3 milyar dolarlık o boru hattı kendine kendine inşa olmuyor. | |
