| | | | Güzide bir Borsa yazarı ağabeyimizin güzide yorumu ile açıyorum günü. Bir de ne göreyim? Euro’nun düşmesi ile panikleyen yabancı yatırımcı İMKB’de satışa geçmiş. Hani, olmaz olmaz dememeli. Biz ne günler gördük, ABD Irak’ı bombalıyor diye tavan yapan Endeksler, beş gezegen sıraya dizildi diye yağılan satışlar, Sn. Ecevit vefat etti haberleri, vs. Ama, Euro zayıf diye Borsa düşer mi? Bana pek mantıklı gelmedi. Japon Yeni düştü ya da dolar çıktı diye, Borsa hareket etmiyor.
Ama artık belli oldu ki güzide toplumumuz bu Euro konusunda bilgiye ve yoruma muhtaç, ehh artık güzide toplumumuzda güzide simitçi ve kokoreççiler bile internet sahibi olduklarına göre, onları en iyi bilgilendireceğimiz yer de NTVMSNBC.
Euro hayata geçtiğinden bu yana dolara karşı yüzde 25 değer kaybetti. Niçin? Bence iki sebebi var. Birincisi konjünktürel, ikincisi ise yapısal. AB’de büyüme henüz canlanırken, ABD’de artık yavaşlama sürecine girilmesi gerekiyor. AB’de enflasyon henüz yatay seyrediyor, ABD’de ise artmaya başladı.
Sonuçta, enflasyonla mücadele için Fed faiz arttırıyor, bu doların değerini yükseltiyor, Euro düşüyor. AB Merkez Bankası da faiz artırmaya başladı, ama Fed’i hep bir adım geriden takip ediyor. Yapısal neden ise çok daha önemli. Bakın, bu son ekonomik büyümede ABD’de işsizlik oranı yüzde 3.9’a geriledi, buna karşın enflasyonda çok ufak bir sıçrama kaydedildi. AB’de işsizlik oranı hala yüzde 10 civarında, bunun biraz altına düştü mü, enflasyon başgösteriyor.
EUROLAND KAPİTALİZMİ BENİMSEMELİ
Özetle, yapısal olarak AB ekonomisi ABD kadar büyüme üretemiyor, değişen şartlar karşısında esnekliği yok. Ehh, AB para birimi de bu gerçekleri yanıstıyor. Euro’yı bu çıkmazdan kurtarmak için faiz artırımı veya müdahele gündem geliyor, ama bence yararsız, koordineli yapılmadığı sürece.
AB’nin bizim gibi ülkelere nasihat vermekten vazgeçip, kendi ekonomisinde reforma gitmesi, kapitalist pazar ekonomisinin şartlarını benimsemesi lazım, aksi halde Euro başaşağı gitmeye devam edecek.
Euro’nun değer kaybetmesi, belki iddia edildiği gibi İMKB’yi frenlemiyor, ama Türkiye (hatta Dünya için) çoh büyük tehlike arzediyor. Türkiye’nin dış ticaretinin yüzde 50’si Euroland ile. Euro değer kaybettikçe, AB’ye ihracat daha pahalı hale geliyor, ithalat ise ucuzluyor.
Zaten, içinde bulunduğumuz istikrar programının zayıf karnı, TL’nin değer kazanması. Enflasyonist beklentileri kırmak için mecbursunuz, kurda çıpayı sallayacaksınız. Paranız değer kazanacak, ihracatınıza darbe vurulacak. Bunları zaten bekliyorduk, ama Euro bu denli değer kaybedince, sorunlar ağırlaştı.
Özellikle ekonominin üstündeki durgunluğu atmak için ihracata sarıldığı bir ortamda, en büyük ticari partnerinizin parası hızla değer kaybediyorsa, cidd ticari açık sorunları ile karşı karşıya kalabilirsiniz.
Tabii, Türkiye’nin ikinci bir özelliği var, o da canımızı yakıyor. Bizim ticari açığı dengeleyen unsurumuz turizm, orada da yüzde 80 Euro ile iş yapıyoruz. Yunanistan’a, İspanya ve İtalya karşı fiyat rekabeti şansı düşüyor Euro zayıfladıkça.
ŞİMDİLİK KORKMAYIN
Henüz paniğe gerek yok, çünkü AB’ye ihracatta Türkiye’nin başlıca rakibi olan Uzak Doğu ülkelerinin para birimleri de değer kazanıyor Euro’ya karşı. İkincisi, henüz iç piyasada talep çok zayıf, ihracatçı kar edemese de çarkı döndürmek için satmak zorunda. Üçüncüsü, doğru, kurdan kaybediyorsunuz ama, finansman maliyetleri düştü, oradan ciddi bir tasarrufunuz var.
En önemlisi ise, dedim ya, Euro’nun bu denli zayıf olması ihracatçısına ABD ve Japonya rakibine karşı hakszı rekabet avantajı getiriyor. Bir noktada, üç büyükler biraraya gelip bu kur meselesini halledecekler, Yen-dolar-Euro arasında bir denge kuru ve bandı belirlenecek, onu korumak için üç merkez bankası koordineli müdahele yapacak, düzenli olarak. | |
