 |
|
|||||
 |   |  |  | |||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||
  |
 |
|||||||
|
|||||||
|
|||||||
| Tabii, bugün olduğu Irak’ın dünya pazarlarına petrol vermeme kararı alması veya Kuzey Yarımküresi’nde sert bir kış geçmesi halinde 40 dolara çıkacak fiyatlar, üreticilerin kasasına girecek daha çok petrodolar anlamına geliyor. Kazançlı çıkacak bir başka kesim ise petrol şirketleri. Royal Dutch Shell, yılın 3. çeyreğinde karının yüzde 80, Chevron ve TotalFinaElf ise yüzde 160 oranında arttığını açıkladı. PARAYI NASIL HARCAYACAKLAR? Peki, şirketler dolarları ne yapacak? Bu soru, piyangodan büyük ikramiyeyi kazanan birine, sorulan ilk soru; ‘Nasıl harcayacaksınız?’a benziyor… Ama çok önemli... Çünkü, şirketlerin yeni petrol sahaları araştırması ve çıkarması için yapacağı yatırımlar, petrol fiyatlarının belirlenmesinde etkili olacak. Şirketler yeni araştırmalar ve yatırımlarla daha çok petrol çıkarırsa fiyatlar ucuzlayacak. YATIRIMA NİYETLERİ YOK Ancak, tüketiciler açısından dünya enerji sektörünün geleceği pek parlak değil. Petrol, yine en kıymetli emtia olmaya devam edecek. Rakamlar ilginç. Bir göz atalım… Dünya enerji talebinin 2030 sonunda iki katına, yüzyıl sonunda ise dört katına çıkması bekleniyor. Dünya Bankası, sadece Çin ve Hindistan’ın gelecek 20 yıl içinde artacak enerji ihtiyacının 1.5 trilyon dolarlık yatırım gerektireceğini tahmin ediyor. ABD hükümeti, gelişmekte olan ülkelerin enerji talebinin gelecek 50 yıl içinde 25 trilyon dolarlık yatırımla karşılanabileceğini öngörüyor. Nükleer enerjinin tartışmalı olması ve son yıllarda “mevzi kaybetmesi” nedeniyle, petrol önümüzdeki dönemde birincil enerji kaynağı olmayı sürdürecek. 170 MİLYON OTO YOLLARDA Sadece Çin’de önümüzdeki 20 yıl içinde 170 milyon otomobil yollara çıkacak. Muhafazakar tahminlere göre, gelişmekte olan ülkelerdeki otomobil sayısındaki artış nedeniyle, bugün günde 76 milyon varil olan küresel petrol talebi 2020 yılında 115 milyon varile çıkacak. Hemen diyeceksiniz ki; Petrol şirketleri son yükselişten epey karlı çıktı, talep de hız artırarak büyüyor, o zaman yeni sahalar bulsunlar, kuyuların sayısını artırsınlar, daha çok üretim yapsınlar. Hayır, petrolün devleri yeni kuyulara para para yatırmaya pek niyetli değil. Çünkü, fiyatlarda ani bir düşüş riskini hesaba katıyorlar. Bu durumda yatırımların geri dönmesi mümkün olmayacak. Onlara göre, petrol dünyası bu tür derslerle dolu… BORÇ ÖDÜYORLAR, ŞİRKET ALIYORLAR Yüksek fiyatlar nedeniyle hızlanan nakit akışını, yeni sahalara ve uyulara sermaye harcaması olarak yönlendirmek yerine, borçlarını geri ödeme, hisse senetlerini toplama ya da şirket satın almaya harcamayı uygun görüyorlar. Uzmanlara göre, petrol şirketleri son 2 yılda son yılların en düşük yatırımını yaptılar. Geleceğe ilişkin projeler de o adar parlak değil. Salomon Smith Barney’e göre, büyük petrol şirketlerinin yatırımları bu yıl yüzde 19 artış gösterecek. Venezüela, Brezilya ve Meksika’nın ulusal petrol şirketleri yüzde 42’lik yatırım artışı yapmalarına karşılık, ABD’nin petrol devlerindeki yatırım artışı yüzde 13.6 gibi mütevazi bir rakam… 2001 yılında sermaye harcamalarındaki toplam artış ise yüzde 20 olması bekleniyor. Bunun büyük bölümü de yeni sahalara değil, üretimin artırılmasına yönlendirilecek. Royal Dutch Shell’in 1999 yılında 9 milyar dolar yatırım harcaması, 2001 yılında 1-2 milyar dolar artacak ve bunun büyük bölümü artan protestolar nedeniyle Kuzey Denizi’nde üretimin artırılmasına yönelik olacak. Exxon örneği daha ilginç. 2000’in üçüncü çeyreğinde 4.29 milyar dolarla tarihi bir kar elde eden şirketin yatırım harcamaları aynı çeyrekte yüzde 10 azalarak 2.65, ilk 9 aydaki harcamaları ise yüzde 26 gerileyerek 7.29 milyar dolar oldu. Durum böyle. Petrol devlerinin yatırıma pek niyeti yok. Petrol tüketicisi ülkeleri ve vatandaşlarını pek parlak günler beklemiyor. | ||||
| |
|||
 |
|
 |
|||||||||||||||
   |
|||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||
| Ana Sayfa | Güncel | Dünya | Ekonomi | Sağlık | Yaşam | Teknoloji | Kültür & Sanat | Spor | Hava Durumu | Haber Özetleri | Arama | NTVMSNBC Hakkında | Yardım | Spor Yardım | Tüm Haberler | Araçlar | NTVMSNBC Reklam Seçenekleri | Hukuki Şartlar & Gizlilik Hakları |
|||||||||||||||||
 | |||||||||||||||||
Emine Uşaklıgil’in tüm yazıları
