| | | | 19. yüzyılın sonlarında Kafkaslardan Kayseri’nin Pınarbaşı ilçesine gelen göçmenlerin beraberlerinde getirdikleri Kafkas ırkı atlar ile yük atı olarak bilinen Macar ırkı (nonius) atların çiftleşmesi ile ortaya çıkan Uzunyayla at ırkı, sürati, çevikliği, hiç durmaksızın çok uzun mesafe yol katedebilmesi, çok zeki, hisli olması ve sahibine karşı “ateşli bir aşk ile bağlı” olma özelliği ile Türk insanının yıllarca “can dostu”oldu. Uzunyayla’ya yerleşen göçmenler, Mısır’da yenildiği Türk ordusuna hitaben “Beni Türk askeri değil, Türk atı yendi” diyen Napolyon ve “Türk’ü yenebilmek için attan indirmek gerekir” ifadelerini kullanan batılı yazarları haklı çıkarırcasına, yetiştirdikleri yeni ırka karşı büyük sevgi beslediler ve gelişmesi için onlarca yıl emek verdiler.
OSMANLI’NIN VAZGEÇİLMEZ ELEMANI
Uzunyaylalıların yetiştirdikleri yeni at ırkı, 1. Dünya Savaşı’na kadar Osmanlı ordusunun vazgeçilmez elemanı oldu. Gücü ve uzun menzil kabiliyeti ile top arabası ve süvari birliklerinde kullanılan, bunun dışında Samsun, Amasya, Tokat, Sivas, Kayseri, Malatya hattında yolcu taşımasında kullanılan Uzunyayla atlarının sayısı 1920’lere kadar 16 bin iken, savaşın bitmesi ve yerlerini arabaların alması ile 1960’larda 3 bine kadar düştü. Diğer atların aksine 7 günden fazla sevgi ve sabır gösterildikten sonra sahibinden başkasına alışabilen, çok uzun mesafeden bile evinin yolunu bulabilen ve koç kafalı görünümüyle diğer atlardan kolayca ayırt edilebilen Uzunyayla atları, bugün sadece 1960’larda düzenlenen yarış ve festivallerde çekilmiş siyah-beyaz fotoğraflarda görülebiliyor.
FRANSIZLAR DA İLGİLENİYOR
Erciyes Üniversitesi Veteriner Fakültesi öğretim üyeleri Doç. Dr. Tayfur Bekyürek ve Doç. Dr. Kaan İşcan, bu atların yeniden yetiştirilebilmesi için “Uzunyayla Atlarını Yaşatma ve Geliştirme Projesi” adı altında çalışma başlattı. Doç. Dr. Bekyürek, proje çalışmasına başladıktan sonra gittikleri Pınarbaşı ilçesinde, köylülerden “birçok yabancının defalarca Uzunyayla’ya gelerek bu atlardan satın almak istediğini” öğrendiklerini bildirdi. Son 10 yıl içinde bir Fransız profesörün Erciyes’te Uzunyayla atlarına benzer özellikteki 50 yılki atını soğuğa dayanıklı ve güçlü olmaları nedeniyle Fransa’ya götürdüğünü anlatan Doç. Dr. Bekyürek, “Özellikle Fransızlar, Uzunyayla ırkını kendi ırklarına katmak için Pınarbaşı yöresinde çalışma yapıyorlar. Mafsalı güçlü olan inanılmaz kuvvette bir incik ve bileğe sahip Uzunyayla atlarını araştırıyorlar” dedi.
“GÖÇÜ DURDURABİLİR”
Doç. Dr. Bekyürek, projelerinin, Uzunyayla ırkı özelliğine yakın 9 dişi bir aygır at bularak ya da Kafkaslar’dan Uzunyayla ırkının temelini oluşturan at getirip, Macar ırkı atla birleştirerek yeniden Uzunyayla ırkını yaratmaya dayandığını kaydetti. Uzunyayla bölgesinin toprak, bitki örtüsü ve rakım olarak at yetiştiriciliğine çok elverişli bir bölge olduğunu belirten Bekyürek, şunları söyledi: “Sürekli göç veren Pınarbaşı ilçesinde at aşığı Kafkas asıllı köylüler var. Bu potansiyel kullanılmalı. Osmanlı Devleti’nin at ihtiyacını karşılayan bu bölgeye uzun mesafe koşuların yapılacağı bir hipodrom ya da çiftliklerin yapılması hem göçün durmasını önler hem de yöreye önemli maddi destek sağlar. Uzunyayla atını yeniden yetiştirebilirsek, 200 milyar liraya kadar yüksek fiyatlarla satılabilen atların yetiştirildiği bir bölge için zemin oluştururuz.”
| |
Ergenekon’da 16 kişi daha gözaltında
