| | | | Yabancı sermayedarın genellikle es geçtiği Romanya ekonomisinin nadir parlak alanlarından biri, kısmen de teknoloji casusluğu sayesinde gelişen teknolojideki gücü, yetişmiş insan gücü, Batılı şirketleri Romanya’ya göç ettiriyor.
Mobil ve cep telefon yapımcısı Amerikan Motorola şirketinden, elektronik ekipmanların imalatında öndegelen Solectron’a kadar birçok şirket, Romanya’da geçen 18 ay içinde faaliyete geçti. Komünist Partisi rejimi döneminde kurulan okullarda eğitilen Romanyalı bilgisayar yazılım mühendislerinin yüksek düzeyli becerileri, nispeten düşük maaşa çalışmaları ve İngilizceye hakimiyetleri, ABD’li yatırımcıları cezbediyor.
Çavuşesku rejiminin yıkılışından 10 yıl sonra, işsizlik oranının yüzde 11’de, aylık ortalama ücretin 100 dolarda seyrettiği, enflasyonun yıl sonunda yüzde 40’a doğru seyrettiği Romanya’da teknoloji sektörü, yabancı yatırım çekerek ekonomiyi kurtarıyor.
BEYİN GÖÇÜ DE YAVAŞLAYACAK
Romanya’da bürokrasi ve mevzuat düzenlemelerindeki belirsizlik, şimdiye kadar yabancı yatırımcıları bu ülkeden kaçırtıyordu. Şimdilerde teknoloji sektörüne yabancı sermaye yatırımının hızlanmasıyla, eğitimli Rumenlerin beyin göçü yavaşlayacak.
Motorola şirketi, mobil telefonları için bilgisayar yazılımı tasarlamak amacıyla Haziran ayında Romanya’da bir araştırma ve geliştirme merkezi açtı. Bükreş’deki Politehnica (Politeknik) Üniversitesi ve Romanya’daki diğer üniversitelerle işbirliği halinde çalışan merkez, şimdilik 15 bilgisayar tasarımcısı istihdam ediyor, bu sayı gelecek yıl 50’ye çıkabilecek.
Silikon Vadisi’nde 10 milyar dolar sermayeli elektronik ekipmanları imalatçısı Solectron, 1998’de, Çavuşesku rejimini deviren isyan hareketinin başlatıldığı Temeşvar kentinde bir tesis kurdu. Cep telefonu ve bilgisayar parçaları imal edilip daha çok Avrupa ülkelerine ihraç edilecek tesiste 3 bin 500’ü aşkın kişi çalışıyor.
Temeşvar’daki “Auctionwatch.com” adlı Internet sitesi, şirketlerin Internet üzerinden satış ve alımlarına yardımcı uygulamaları geliştiriyor. Bilgisayar yapımcısı Hewlett-Packard şirketi, General Electric şirketi, savunma sanayii şirketi Raytheon, bilgisayar yazılımı yapımcısı Dynasty Technologies adlı Amerikan şirketleri, Romanya’da geçen iki yılda satış ve dağıtım ofisleri açtı.
TEKNOLOJİ CASUSLUĞU DA GÜNDEMDE
ABD’ye kaçan üst düzeydeki casus General Ion Pacepa’nın “Kızıl Ufuklar” adlı kitabına göre, Batı’dan en son bilimsel ve sınai sırları teknoloji casusluğuyla temin eden Romanya’nın ABD, Japonya, Kanada, Almanya ve Fransa’da toplam 300 casusu işbaşında. Pacepa’nın yazdığına göre, 1970’lerin sonlarında, Çavuşesku, teknolojik casusluğun, Romanya’nın en önemli dolar getirici kaynaklarından biri olduğunu söylemişti. Romanya ve diğer eski Komünist Partisi rejimli ülkeler, ters mühendislik, Batı imalatı bilgisayarları parçalarına ayırıp sonra onları kopyamaları ile tanınıyor.
Başkent Bükreş’de eski SSCB ülkelerine satılmak üzere Batı modellerine dayalı bilgisayar imal eden bir fabrika bulunuyor. Romanya, Komünist Partisi rejiminin sona ermesinden bu yana sadece 4.6 milyar dolarlık yabancı sermaye yatırımı çekerken, bu ülkenin nüfusunun yarısından daha azı kadar olan Macaristan’a 21 milyar dolarlık yabancı yatırım girmiş bulunuyor.
Bu konuda daha ayrıntılı bilgi ABD Ticaret Bakanlığı’nın Internet’deki şu adresten temin edilebilir: http://www.tradeport.org/ts/countries/romania/isa/isar0002.html | |
