|
|
1 Aralık Sami Önal tarafından yayına hazırlanan anılarda, Hüsrev Gerede, Atatürkün görkemli bir biçimde zeybek oynayışını şöyle anlatıyor: Biçimli vücudu ile frakı içinde kollarını havaya kaldırarak bir diz çöküşü vardı ki insana Aydın dağlarında Yunanlılara pusu kuran kahraman Mestan efelerini anımsatıyordu. Gazi bu görünüşü ile üzerindeki frak yerine başında oymalı fes, belinde yatağan, omuzlarında fişeklikler taşıyan bir savaşçı izlenimi veriyordu. Zeybek figürleri arasına fokstrot (dört tempolu bir dans) karıştırması da, dağlardan inen bir efenin salonda barışçı olarak çağdaş danslar ettiğini, Türkün bu iki kimliğini çok güzel kaynaştırdığını göstermekteydi. |
Atatürkün yakın silah arkadaşlarından Hüsrev Geredenin sağlığında yayınlayamadığı anıları, gün ışığına çıkarılıyor. Atatürkten sözünü sakınmayan arkadaşı olarak tanımlanan Gerede, anılarında, Atatürkün kişisel özelliklerinden, özel yaşamından örnekler de veriyor. | |||||||||
|
Emekli askeri öğretmen, tarihçi Sami Önal tarafından yayına hazırlanan Hüsrev Geredenin anılarından bazı bölümler, Popüler Tarih dergisinin Aralık sayısında yer aldı. Geredenin anılarında, Atatürkün ayrıldığı eşi Latife Hanımdan şöyle söz ediliyor: İyi eğitim görmüş, kibar, terbiyeli, hoşsohbet bir genç kızdı. İyi derece Fransızca biliyor, yakın akrabalarından Halit Ziya Uşaklıgilden okuduğu Türkçeyi çok güzel kullanıyordu. Tüm bu özellikleri ve uygar kişiliğiyle ilgisini çektiği içindir ki Atatürk bir süre onunla evlendi. Ancak taşıdığı üstün özelliklere karşın Latife Hanım, nasıl olup da Atatürk gibi yüce bir kişinin Türk ulusu için gerekliliğini anlayamadı, kendi kişiliğinden özveride bulunamadı? DEVRİMCİ ARKADAŞLARININ BEKAR KALMALARINI İSTERDİ Atatürkün, devrimci arkadaşlarının bekar kalmalarını istediğini anlatan Gerede, Evlenenlerin yurt ve ulus işlerine yeterince zaman ayıramayacaklarından, kendilerini veremeyeceklerinden korkardı. Bence gerçek düşüncesi bu değildir. Bu düşünce aslında, mutlu ve tatlı aile yaşamının mücadele azim ve gücünü azaltmaması konusunda bir anımsatmadır diyor. Gazinin bazı arkadaşlarının bekar kalmalarını istemesini ve ruhsal isyanını, iki nedene bağladığını belirten Hüsrev Gerede, bunları şöyle açıklıyor: Birincisi, özel yaşamında bu arkadaşlarının sürekli olarak yanında bulunmalarını istemesi; ikincisi de kendisinin evlilik denemesinde uğradığı şanssızlık ve aradığı iç huzurunu bulamamasıdır. Eğer O, savaş alanlarında ve siyasal yaşamında gösterdiği başarı ile yakaladığı şansı evlilikte yakalamış olsaydı, durum çok farklı olurdu. ZARİF DANS EDERDİ... Atatürkün Çok hafif ve zarif dans ettiğini kaydeden Gerede, hiç unutamadığını belirttiği bir anısını şöyle anlatıyor: Kızlarından Rukiyenin Dolmabahçe Sarayında düğünü yapılıyordu. Düğünde beden eğitimi uzmanlarından saygıdeğer Selim Sırrı (Tarcan) Bey de vardı. Gazi, Selim Sırrı Beyden yeni hazırladığını duyduğu Zeybek oyununu göstermesini rica etti. Selim Sırrı Bey, eski Yunan danslarından esinlenen zeybek oyununun güzel parçalarından oluşan bir gösteriyi kızıyla birlikte sundu. Gazi dayanamadı. Yeniden müzik çaldırarak manevi kızı, güzel dans eden Nebile ile bir zeybek oynadı. Gerede, Atatürkün görkemli bir biçimde zeybek oynayışını daha sonra şöyle anlatıyor: Biçimli vücudu ile frakı içinde kollarını havaya kaldırarak bir diz çöküşü vardı ki insana Aydın dağlarında Yunanlılara pusu kuran kahraman Mestan efelerini anımsatıyordu. Gazi bu görünüşü ile üzerindeki frak yerine başında oymalı fes, belinde yatağan, omuzlarında fişeklikler taşıyan bir savaşçı izlenimi veriyordu. Zeybek figürleri arasına fokstrot (dört tempolu bir dans) karıştırması da, dağlardan inen bir efenin salonda barışçı olarak çağdaş danslar ettiğini, Türkün bu iki kimliğini çok güzel kaynaştırdığını göstermekteydi. HÜSREV GEREDE KİMDİR? Hüsrev Gerede, 1886da Edirnede doğdu. Çocukluğu babası Mehmed Ali Paşanın görev yaptığı yerlerde geçti. Erzurumda başlayan okul yaşamını babasının orada ölümü üzerine taşındıkları İstanbulda sürdürdü. 1905te Harp Okulunu, 1908de Harp Akademisini bitirdi. Çok önemli askeri görevlerde bulundu. Gerede, Mondros Mütarekesinin imzalanışı (30 Ekim 1918) sırasında Erzurumda Kazım Karabekir Paşanın kurmay başkanıydı. Ancak sağlık sorunları nedeniyle izin alarak İstanbula geldi. O günlerde Mustafa Kemal Paşa da İstanbuldaydı. Şişlide oturduğu evde, yeni atandığı Üçüncü Ordu Müfettişliği görevine gitme hazırlığı yapmakta, birlikte götüreceği subayların seçimiyle uğraşmaktaydı. Hüsrev Gerede, Mustafa Kemal Paşanın 18 kişilik ekibinde yer alarak 16 Mayıs 1919da Bandırma vapuru ile Samsuna hareket eder. Mustafa Kemal Paşa ile aralarındaki dostluk ve yakın çalışma arkadaşlığı bu yolculukla başlar, Atatürkün ölümüne dek sürer. Gerede, Cumhuriyetin ilk yıllarından emekli olduğu 1949a dek Dışişleri Bakanlığı örgütü içerisinde önemli görevler üstlenir. İki kez de milletvekilliği yapar. Anılarını emekli olduktan sonra kaleme alır. ANILAR NEDEN YAYINLANAMADI? Sahaflık da yapan Sami Önal, anıların bugüne kadar yayınlanamayışının nedenini ise şöyle anlatıyor: Hüsrev Gerede anılarını dört kitapta yayımlamayı düşünmüş, ancak yaşadığı dönemde, üçüncü sıradaki İran Hatıratını yayımlayabilmiştir. Harp İçinde Almanya ise ölümünden uzun yıllar sonra kitaplaşmıştır. Hüsrev Geredenin anılarının en önemli bölümünü oluşturan Atatürk ve Kurtuluş Savaşı yazılar, Osmanlıca el yazısı notlar halinde, dosyalar içerisinde kalmış... Bu notların temize çekilip yayına hazır duruma getirilememesi, Ankarada yedek subaylığını yaparken bir bomba eğitimi sırasında ölen büyük oğlu Faruk yüzündendir. Oğlunun ölümü, Hüsrev Geredeyi derinden sarsmış, kaleme aldığı anılarına gösterdiği özenin azalmasına, yazdıklarını yeniden gözden geçirememesine neden olmuştur. Belki bu işi daha sonraki yıllar yapacak, anılarını derleyip toparlayarak yayına hazır duruma getirecekti. Ancak bu kez de kendisi ölünce (1962), Geredenin Atatürk ve Kurtuluş Savaşı üzerine yazdığı anılar, dosyalar içerisinde, karışık notlar halinde kalmış, düzenlenip yayımlanmak için başka kişilerin yardımına ihtiyaç duyulmuştur. | ||||||||
Kriz, kadınları bu sefer daha çok vurdu | |||
|
|||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||
Ana Sayfa | Güncel | Dünya | Ekonomi | Sağlık | Yaşam | Teknoloji | Kültür & Sanat | Spor | Hava Durumu | Haber Özetleri | Arama | NTVMSNBC Hakkında | Yardım | Spor Yardım | Tüm Haberler | Araçlar | NTVMSNBC Reklam Seçenekleri | Hukuki Şartlar & Gizlilik Hakları |
|||||||||||||||||