| | | | Peşaver’in dışında, şehrin hemen bitiminde kırsal kesim başlar. Asfalt ana caddeden ayrılan toprak yollar sizi tarlalara, tozun bir türlü suyla birleşerek yere inemeyecekmiş gibi gözüktüğü patikavari kıvrımlara götürür. Eğer bu kıvrımlardan birisini Peşaver’in güneydoğusuna doğru 35 km. takip ederseniz, tuğla fabrikaları arasından geçen yol sizi Şamşatu’ya çıkarır. Köye vardığınızı, yolun her iki tarafında birden beliriveren dükkanlardan anlarsınız. Burada etrafları ışıldayan kağıtlarla süslü plastik saatlerden soğuk içeceklere kadar her şeyi bulabilirsiniz- standartlarınızı fazla yüksek tutmadığınız sürece-.
Şamşatu’dan çıktığınızda ise yol görünürde tek bir ağacın gözükmediği kıraç bir platoya doğru ilerler. Trafikten kalkan toz bulutunun içerisinde yeterli kadar ilerlediğinizde ise yol tepelerin üzerinden kıvrılarak sizi artık patikaların dahi kaybolduğu toprak zemin üzerinden kendisiyle aynı renkte yükselen tek katlı kerpiç ev yığınağına doğru götürür. Artık Yeni Şamşatu’ya, Peşaver’in eteklerinde kurulmuş sayısız mülteci kampından birisine ulaşmışsınızdır.
Şamşatu içerisinde Pahto ve Farsçanın konuşulduğu, Özbek, Tacik, Türkmen, ve Paştun toplam 12 bin aile, ya da 55 bin kişinin yaşadığı bir Afgan mülteci kampı. Kampa sabah saatlerinde bizi izleyen koruma aracı ile varışımız, normalin tersine hiç de büyük bir ilgi odağı oluşturmuyor. Her ne kadar yolda güvenliğimizi sağlamak için bize eskortluk eden kamyonetin içindeki eli silahlı 7 adam, tozun toprağın bir yaşam biçimi olduğu bu çölde, sudan çıkmış balığa benzeseler de, biz bir süre sonra ya bulandığımız toprakla, ya da kampta yoğun ilginin başka bir yöne çevrilmiş olmasından doğan doğal kamuflajımızın verdiği rahatlıkla olan biteni seyretmeye başlıyoruz.
YARDIM DAĞITIMI
Bugün Şamşatu’da büyük bir gün. Burada kalan aileler, Dünya Gıda Programı’nın düzenlediği yardım dağıtımından paylarına düşeni almak için kampın hemen dışındaki
boşluk alanda kil bir çadır içerisinde toplanmışlar. Kampın hemen hemen bütün nüfusunu burada görmek mümkün. Adeta bir şenlik havası esiyor. Çadırın içerisinde yerlerde oturanlar ellerinde karneleri ile isimlerinin çadırın ortasında kurulan iki masadan birisinden çağırılmasını bekliyorlar. Kadınlar bukraları ile bir tarafta, erkekler ise onların etrafında ve çadırın diğer tarafındalar. Dışarıda ufak bir çocuk yerde tozun içinde yaktığı ateş üzerinde bir tavanın içinde kızarttığı hamurları satıyor, hemen yanında bir başka ufak çocuk küçük bir mangalın üzerinde acınası 4 tane şişi satıcı bulabilmek ümidiyle yavaş yavaş pişiriyor. Tüm bunların ötesinde ise çadırdan karnelerine onayı alanlar ailelerini bir ay boyunca besleyecek azığı almak için uzun kuyruklar oluşturuyorlar. Aile başına 1 çuval un, 1 kap mercimek ve iki ufak teneke yağ.
Şamşatu’da yaşayan ailelerin büyük bir çoğunluğu Pakistan’a Afghanistan’da son yıllarda yaşanan kuraklık yüzünden göçmüş. En eskisi sadece altı aydır burada.Ufak çocuklar bir sure önce yaşadıkları açlığın anılarıyla bir tane mercimeği bile kaybetmemek için ellerine aldıkları ufak plastik torbalara yerlere dökülen tozla karışmış taneleri topluyorlar. 1 kap mercimek sadece bir ay için. Her evde en azından 4 kişinin bulunduğu düşünüldüğünde oldukça dramatik bir miktar.
Shamshatu’da haneler kum tuğla ile birbirine bitişik inşa edilmiş. Giriş kapısına çekilmiş eski bir çuval parçasını geçtiğinizde dahi her tarafınıza yapışan kireçvari tozdan kurtulamıyorsunuz. Sokaktaki çocukların yüzleri bu tozla maskelenmiş, kadınların giydiği renkli bukralar bu silik manzarada çarpıcı bir kontrast oluşturuyor. Kampın Tacik yerleşimcilerinden birisinin evine kısa bir sure konuk oluyoruz.
Selahattin, karısı ve üç çocuğu 1 oda ve ufak bir avluda yaşıyorlar. Avluya kurulmuş bir halı dokuma tezgahı evin yegane geçimini sağlıyor. Ancak Selahattin’in karısı çoğunlukla çok zayıf olduğundan çalışamıyor, kendisi de ilerleyen yaşından ötürü görme yeteneğini hayli kaybetmiş. Dünya Gıda Programı’nın yaptığı yiyecek yardımı onların yegane yaşam umudu.
Kıtlık ve kuraklık yüzünden terk ettikleri Afganistanları ise savaşın uluslararası bir boyut kazanmasıyla birlikte erişilmesi çok uzak bir rüya.
| |
